Ile kosztują „wakacje kredytowe”?
W obliczu pandemii koronawirusa, spowolnienia gospodarczego i ryzyka problemów finansowych niemal wszystkie polskie banki zaoferowały swoim klientom tzw. wakacje kredytowe. Mowa jest tu o czasowym odroczeniu spłaty kredytu, najczęściej w okresie od 3 do 6 miesięcy. Ma to odciążyć domowe budżety w tym trudnym czasie. Dodatkowo, banki zgodnie podają, że nie pobierają za wakacje kredytowe żadnych dodatkowych opłat. Usługa ta jest darmowa, ale należy wiedzieć o tym, że łączny koszt kredytu po odroczeniu spłaty rat wzrośnie i to niekiedy całkiem odczuwalnie. Komu opłacają się wakacje kredytowe? Co warto wiedzieć zanim podejmie się decyzję o odroczeniu spłaty?
Zanim odroczysz spłatę…
Każda rata kredytu złożona jest z dwóch głównych komponentów – raty kapitałowej, w której spłacana jest część kwoty pożyczonej od banku oraz raty odsetkowej, która określa oprocentowanie wziętego kredytu, czyli inaczej koszt, jaki należy zapłacić za pożyczenie pieniędzy od banku. Gdy mowa o kredytach o stałym oprocentowaniu, wysokość comiesięcznych rat jest jednolita przez cały okres jego spłaty, jednak wysokość rat kapitałowych i odsetkowych jest dynamiczna i zmienia się wraz z kolejnymi comiesięcznymi spłatami. Przy rozpoczęciu spłaty kredytu raty odsetkowe są najwyższe, ponieważ obliczane są od wysokości kapitału pozostałego do oddania, zaś raty kapitałowe najniższe. Natomiast pod koniec okresu spłaty kredytu to odsetki są najniższe, a rata kapitałowa najwyższa.
Przy regularnej spłacie zobowiązań kredytobiorca nie odczuwa zmiennych wartości rat kapitałowych i odsetkowych, gdyż co miesiąc kwota ta jest identyczna. Problem może pojawić się wtedy, gdy z jakiegoś powodu kredytobiorca poprosi bank o odroczenie spłaty swoich zobowiązań, np. w sytuacji opisywanych wakacji kredytowych. Skutkuje to albo podwyższeniem raty po zakończeniu okresu odroczenia spłaty albo do zwiększenia liczby rat pozostałych do spłaty i jednocześnie wydłużeniem kredytu. W obu przypadkach łączny koszt zaciągniętej pożyczki będzie wyższy niż przy spłacie zobowiązań zgodnie z pierwotnym harmonogramem.
Oczywiście jest to dość duże uproszczenie, ponieważ większość zaciągniętych kredytów hipotecznych posiada zmienne oprocentowanie, a to właśnie klienci posiadający długoterminowe kredyty zaciągnięte na zakup lub budowę nieruchomości najczęściej będą zainteresowani odroczeniem spłaty rat. Należy pamiętać też, że kredyty objęte są także dodatkowo kosztami pozaodsetkowymi, m.in. prowizją lub ubezpieczeniem, które różnią się w zależności od banku i okresu zobowiązania. Dlatego też tak istotne jest branie pod uwagę RRSO (czyli rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania) kredytu, które obejmuje wszystkie koszty, jakie kredytobiorca poniesie każdego roku za pożyczenie pieniędzy z banku.
Banki swoim klientom mogą zaoferować cztery podstawowe rodzaje wakacji kredytowych – dwie oferty zakładają spłatę całego kredytu w pierwotnie ustalonym terminie czyli bez zwiększania ilości rat, co wiąże się ze wzrostem wysokości rat. Pozostałe dwie powodują wydłużenie czasu spłaty kredytu o liczbę miesięcy, w których raty zostały odroczone. Nie ma więc jednoznacznej odpowiedzi, która opcja jest najkorzystniejsza, chociażby ze względu na to, że praktycznie żaden bank nie oferuje swoim klientom do wyboru wszystkich czterech. Co więcej, opłacalność konkretnego rozwiązania uzależniona jest również od tego, w którym momencie spłaty kredytu klient się znajduje. Warto jednak porównać wszystkie opcje pod względem potencjalnych kosztów, jakie dodatkowo należy ponieść.
Odroczenie spłaty rat kapitałowych, długość kredytu bez zmian
Pierwsza opcja powszechnie znana jest pod nazwą karencja spłaty rat. Przez okres wakacji kredytowych (od trzech do sześciu miesięcy) kredytobiorca nie spłaca rat kapitałowych, jednak płaci ciągle same odsetki. Rata odsetkowa w trakcie okresu wakacji kredytowych jest taka sama, gdyż pożyczony kapitał, na podstawie którego jest obliczana, nie zmniejsza się. Okres spłaty kredytu nie zmienia się, czyli mimo kilkumiesięcznych wakacji kredytowych, całe zobowiązanie spłacone zostanie w pierwotnie zakładanej liczbie rat. Należy pamiętać, że po skończeniu okresu odroczenia spłaty raty kapitałowej, całkowita wysokość raty będzie wyższa. Oczywiście, trzymiesięczne wakacje kredytowe przyczynią się do mniejszego podniesienia raty w niższym stopniu niż półroczne.
Warto też pamiętać również o tym, że decydując się na odroczenie spłaty rat kapitałowych niedługo po zaciągnięciu kredytu, można nie odczuć szczególnej ulgi, ponieważ raty odsetkowe są najwyższe na początku kredytu i systematycznie zmniejszają się, proporcjonalnie do spłaconego kapitału.
Ile to kosztuje? Przykładowo przy kredycie o stałym oprocentowaniu 7,99% wziętym na 36 miesięcy i skorzystaniu z trzymiesięcznych wakacji kredytowych po spłaceniu 12 rat, koszt pozostałych 24 rat wzrośnie o około 13%. Łączna kwota kredytu będzie wyższa o ok. 0,6%.
