Faktoring to usługa, która niedawno jeszcze przypisana była raczej do ograniczonego kręgu przedsiębiorców. W przeciągu minionych lat zyskuje aczkolwiek w kraju nad Wisłą na popularności. Bez względu na sektor czy wielkość, przeróżne przedsiębiorstwa coraz chętniej implementują to rozwiązanie, którego zadaniem jest optymalizacja płynności finansowej – co stanowi tego przyczynę? Uwarunkowań jest parę.
Czym jest faktoring i jak funkcjonuje?
Zasady działania faktoringu nie są wcale skomplikowane. Usługa ta bazuje na na wykupie przez wyspecjalizowany podmiot, zwany faktorem, nieprzeterminowanych wierzytelności przedsiębiorstwa od jego kontrahentów – a praktyce oznacza to, że spółka, zamiast wyczekiwać na przelew od swoich biznesowych partnerów, ma możliwość zbyć swoje faktury faktorowi i pozyskać środki pieniężne niemalże bezzwłocznie.
Usługa ta ewoluowała z pośrednictwa komercyjnego do wszechstronnego instrumentu finansowego, który wspomaga wytwórców i dystrybutorów towarów. Faktoring w Polsce zakorzenił się dopiero w latach 90. i od tamtego momentu systematycznie zyskuje na randze, chociaż – ciekawostka – na świecie był już obecny w różnych formach nawet pod koniec XIX stulecia.
Dzisiaj różne podmioty faktoringowe oferują rozległy asortyment usług, dostosowanych do potrzeb właścicieli firm. Mamy na przykład faktoring kompletny – w tym przypadku faktor przyjmuje całościową odpowiedzialność za niewypłacalność kontrahenta. Istnieje też faktoring niekompletny, gdzie ryzyko to w całości bądź częściowo spoczywa na przedsiębiorcy. Funkcjonuje także faktoring otwarty – w tej wersji kontrahent jest powiadamiany o cesji wierzytelności, co jest przeciwieństwem faktoringu dyskretnego, kiedy to wiadomość ta utrzymywana jest w tajemnicy. Podmioty faktoringowe proponują również faktoring lokalny i globalny, albo nawet faktoring internetowy, który uprawnia do zarządzania wierzytelnościami za pośrednictwem nowatorskich platform online.
Z faktoringu korzystają dziś przeróżne branże na polskim rynku. Największe obroty firm faktoringowych związane są z działalnością sektorów dystrybucji i produkcji – łącznie są źródłem niemal 80 procent obrotów firm zrzeszonych w Polskim Związku Faktorów. Obroty branży faktoringowej w IV kwartale 2024 roku przekroczyły 470 mld zł. Dla porównania – w tym samym okresie 2020 roku było to niecałe 290 mld zł.
Z jakiej przyczyny faktoring zyskuje na popularności?
Liczba firm działających w Polskim Związku Faktorów stabilnie rośnie. Powołując się na dane publikowane przez PZF można zauważyć, że tendencja wzrostowa utrzymuje się od 2022 roku – firm faktoringowych stale przybywa, nawet jeśli nie są to wzrosty nagłe i ogromne. Obecnie w PZF jest ponad 27 tys. firm faktoringowych, czyli o prawie 3 tys. więcej niż jeszcze pod koniec 2022 roku.
„Na rynku faktoringowym obserwujemy szereg pozytywnych zjawisk. Przede wszystkim, oprócz obrotów, rośnie także liczba klientów korzystających z finansowania, a także liczba przekazywanych faktur. Gdyby nie ich malejąca średnia wartość, nasz sektor rósłby jeszcze szybciej. Tym niemniej wszechstronność i elastyczność oferty firm faktoringowych sprawia, że popyt na nią od lat się zwiększa” – komentował sytuację Mikołaj Skorupski z Polskiego Związku Faktorów w rozmowie z serwisem portal.faktura.pl.
Narastająca popularność faktoringu w Polsce wynika po prostu z korzyści, jakie się z usługami tego typu wiążą. Gwarantuje błyskawiczny dostęp do środków, co pozwala firmom na punktualne regulowanie własnych powinności, finansowanie bieżącej aktywności i inwestycji, a jest to – delikatnie mówiąc – istotne w zmiennym otoczeniu gospodarczym, gdzie firmy potrzebują adaptacyjności i szybkiego reagowania.
Kolejnym istotnym atutem faktoringu jest optymalizacja płynności finansowej. Przez faktoring firmy mogą zapobiec zatorom płatniczym i zachować stabilizację finansową, co stanowi niewątpliwie jest istotne w kontekście długofalowego rozwoju. Faktoring umożliwia sprawne zarządzanie wierzytelnościami, redukując zagrożenie związane z opóźnieniami w płatnościach i niewypłacalnością kontrahentów.
Trzeba również zaznaczyć, że faktoring jest rozwiązaniem mocno elastycznym, które można zaadaptować do jednostkowych potrzeb firmy. Przedsiębiorca sam określa, które faktury zamierza sfinansować, a podmioty faktoringowe proponują rozległy asortyment produktów i usług, dopasowanych do specyfiki przeróżnych sektorów i schematów biznesowych.
Oczywiście nic nie jest idealne i faktoring – mimo licznych atutów – ma również pewne mankamenty. Trzeba pamiętać, iż usługa ta łączy się z wydatkami, takimi jak prowizja, opłaty manipulacyjne albo odsetki. Wielkość tych wydatków zależy od wariantu faktoringu, wartości faktury, terminu płatności oraz zagrożenia związanego z kontrahentem.
W wypadku faktoringu otwartego, powiadamianie kontrahentów o cesji wierzytelności może wpłynąć na powiązania biznesowe. Niektórzy kontrahenci mogą odbierać to jako symptom kłopotów finansowych firmy, co może wzbudzać ich niepokoje. Stąd przedsiębiorcy decydujący się na faktoring powinni skrupulatnie typować klientów, z którymi planują długofalową współpracę.
Perspektywy progresu rynku faktoringu w Polsce
Obecna sytuacja sugeruje, że będziemy świadkami dalszego rozwoju rynku faktoringu w Polsce. Dostrzeganie atutów faktoringu pośród przedsiębiorców, postęp technologii i nowatorskich rozwiązań, oraz zwiększająca się konkurencja na rynku firm faktoringowych, będą sprzyjać dalszemu upowszechnianiu tej usługi. Analitycy akcentują, że faktoring ma znaczny potencjał zwyżkowy, w szczególności w segmencie mikro-firm, gdzie świadomość i implementacja faktoringu są nadal znikome.
„Pomimo kilku niekorzystnych uwarunkowań nasza branża radzi sobie dobrze. To dowodzi, że faktoring sprawdza się w różnorodnych warunkach ekonomicznych i geopolitycznych. Przedsiębiorcy są tego świadomi i sięgają po tę formę finansowania zarówno w czasie ożywienia, jak i spowolnienia gospodarczego” – podkreślił przedstawiciel PZF.
Na pewno rzeczą niezwykle ważną dla przyszłości faktoringu w Polsce są także przedsięwzięcia rządowe i regulacje, takie jak modyfikacje w dopuszczalnych terminach płatności faktur. Faktoring odegrał doniosłą funkcję we wspieraniu firm w okresie pandemii, asystując w utrzymaniu płynności finansowej i miejsc pracy. W perspektywie dalszej, faktoring może odegrać jeszcze poważniejszą funkcję we wspieraniu przedsiębiorczości, w szczególności w lokalnych rynkach, gdzie chociażby Banki Spółdzielcze proponują usługi tego typu.
Jedno jest pewne – rozwój faktoringu z pewnością okaże się dobry dla przedsiębiorców. Pojawi się więcej ofert, a może nawet kolejne formy faktoringu. Firmy oferujące tę usługę będą szukać kolejnych sposobów, na przekonanie do siebie przedsiębiorców, co w ogólnym rozrachunku powinno wyjść polskim biznesom na dobre.
